Sąd Najwyższy w dniu 19 października 2018 r. podjął bardzo ważną uchwałę (sygn. akt III CZP 37/18):

Czy przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku po sporządzeniu testamentu uchyla zawarte w nim wydziedziczenie, jeśli akt ten nie znalazł odzwierciedlenia w nowym testamencie zmieniającym lub odwołującym poprzedni?

Przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku może nastąpić także po wydziedziczeniu go w testamencie i do swej skuteczności nie wymaga zachowania formy testamentowej.

Wydziedziczenie to pozbawienie prawa do zachowku. O zachowku już pisałam (wpis z 24 czerwiec 2016 r. i z 30 października 2017 r.).

Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku, jeżeli uprawniony:

1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;

2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;

3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Wyżej wskazane przyczyny stanowią katalog zamknięty czyli spadkodawca nie może wydziedziczyć z innego powodu. Przyczyna wydziedziczenia uprawnionego do zachowku powinna wynikać z treści testamentu.

Wydziedziczenie może nastąpić tylko w ważnym testamencie. Testament może się ograniczać jedynie do wydziedziczenia. Wydziedziczenie nie może zostać dokonane pod warunkiem ani z zastrzeżeniem terminu.

Spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył.

I właśnie instytucji przebaczenia dotyczy wspomniana uchwała Sądu Najwyższego. I choć wydziedziczenie musi nastąpić w testamencie, to już przebaczenie nie wymaga zachowania formy testamentowej.

Przebaczenie nie musi być dokonane w żadnej szczególnej formie. Spadkodawca nie musi zmienić testamentu, w którym odwoła wydziedziczenie, jak również nie musi sporządzić nowego testamentu.

Co to oznacza w praktyce? Sądy będą musiały ustalić, czy spadkodawca w rzeczywistości przebaczył uprawnionemu, jeżeli nie zrobił tego w testamencie.