Podstawą żądania ustanowienia drogi koniecznej jest art. 145 kodeksu cywilnego:

§ 1. Jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna).

§ 2. Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Jeżeli potrzeba ustanowienia drogi jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej, a między interesowanymi nie dojdzie do porozumienia, sąd zarządzi, o ile to jest możliwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej.

§ 3. Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy.

Przepisy kodeksu cywilnego nie wskazują jaka ma być szerokość drogi koniecznej. Droga konieczna ma być odpowiednia, ale jednocześnie ma uwzględniać potrzeby nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej. Potrzeby nieruchomości mogą być różne, w zależności od jej przeznaczenia w planie zagospodarowania przestrzennego, czyli czy jest to działka rolna, budowlana, czy tez przemysłowa.

Najczęściej ustanowienie drogi koniecznej dotyczy działek budowlanych. W tej kwestii możemy posiłkować się rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie:

Zgodnie z § 14:

1. Do działek budowlanych oraz do budynków i urządzeń z nimi związanych należy zapewnić dojście i dojazd umożliwiający dostęp do drogi publicznej, odpowiednie do przeznaczenia i sposobu ich użytkowania oraz wymagań dotyczących ochrony przeciwpożarowej, określonych w przepisach odrębnych. Szerokość jezdni stanowiącej dojazd nie może być mniejsza niż 3 m.

2. Dopuszcza się zastosowanie dojścia i dojazdu do działek budowlanych w postaci ciągu pieszo-jezdnego, pod warunkiem że ma on szerokość nie mniejszą niż 5 m, umożliwiającą ruch pieszy oraz ruch i postój pojazdów.

3. Do budynku i urządzeń z nim związanych, wymagających dojazdów, funkcję tę mogą spełniać dojścia, pod warunkiem że ich szerokość nie będzie mniejsza niż 4,5 m.

Służebność drogi koniecznej powinna wynosić co najmniej 4,5 m, a najlepiej 5 m. Oczywiście każdy przypadek jest inny i w każdej sprawie należy przeanalizować stan faktyczny.