Niejednokrotnie w postępowaniu sądowym pojawiają się sytuacje, w których konieczne jest podjęcie czynności prawnych wobec strony, której miejsce pobytu jest nieznane. W takich przypadkach istnieje możliwość powołania kuratora procesowego w celu reprezentowania interesów tej osoby.
Podstawę prawną ustanowienia kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu stanowią przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z art. 143 KPC jeżeli miejsce pobytu strony jest nieznane, a czynność procesowa wymaga jej udziału, sąd ustanawia dla niej kuratora procesowego. Jest to rozwiązanie mające na celu zapewnienie prawidłowego przebiegu postępowania oraz ochronę interesów nieobecnej strony.
Kurator procesowy, po ustanowieniu przez sąd, nabywa uprawnienia do podejmowania wszelkich czynności procesowych w imieniu osoby, której miejsce pobytu jest nieznane. Obejmuje to m.in. odbieranie korespondencji, składanie pism procesowych, a także uczestnictwo w rozprawach. Kurator powinien podjąć działania w celu ustalenia miejsca pobytu zastępowanej strony.
Warto podkreślić, że ustanowienie kuratora nie jest automatyczne. Wnioskodawca zobowiązany jest wykazać, że podjął wszelkie możliwe działania w celu ustalenia miejsca pobytu danej osoby. Dopiero w sytuacji bezskuteczności tych działań sąd może rozważyć ustanowienie kuratora.
Kurator działa do czasu, aż ustali miejsce pobytu reprezentowanej osoby lub do zakończenia postępowania.
Podsumowując, instytucja kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu pełni istotną funkcję w postępowaniu sądowym. Dzięki możliwości ustanowienia kuratora możliwe jest prowadzenie spraw sądowych z poszanowaniem praw wszystkich uczestników, nawet tych, którzy z przyczyn niezależnych od siebie nie mogą czynnie uczestniczyć w procesie.