Zdarza się, że rodzice nie mieszkają razem np. nigdy nie byli małżeństwem i nie mieszkali razem bądź małżonkowie są w faktycznej separacji.

Obecnie przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowią, że jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem.

Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Przy czym rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

Przygotowując porozumienie rodzice muszą zawrzeć zasady wykonywania władzy rodzicielskiej np. sposób podejmowania decyzji dotyczących dziecka (leczenie, wychowanie, wykształcenie) oraz sposób kontaktowania się z dzieckiem.

Jeżeli rodzice nie przedstawią porozumienia sąd ma uwzględnić prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców i rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.

Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

Co to oznacza? Jeżeli jeden z rodziców nie będzie chciał zawrzeć porozumienie (choćby z czystej złośliwości) to wówczas i tak sąd może pozostawić władzę rodzicielską obu rodzicom.

Na zgodny wniosek stron sąd nie orzeka o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.

Zasady dotyczące  władzy rodzicielskiej i kontaktów z dzieckiem rodziców żyjących w rozłączeniu  dotyczą również rozwodzących się rodziców.