Najbliższe wpisy będę chciała poświęcić bardzo trudnemu, ale jednocześnie bardzo powszechnemu w moim rejonie problemowi wliczania do pracowniczego stażu pracy okresów pracy w gospodarstwie rolnym.

Kwestię wliczenia okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy reguluje ustawa z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. Nr 54, poz. 310).
Art.1.1.Ilekroć przepisy prawa lub postanowienia układu zbiorowego pracy albo porozumienia w sprawie zakładowego systemu wynagradzania przewidują wliczanie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, okresów zatrudnienia w innych zakładach pracy, do stażu tego wlicza się pracownikowi także:
1) okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka,
2) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem,
3) przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.

Dziś przedstawię zasady zaliczenia przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem.

Art. 1 ust 1 pkt 2 ustawy uzależnia zaliczenie okresu pracy do stażu pracy od spełnienia łącznie dwóch warunków: objęcia gospodarstwa tj. gospodarstwa rodziców lub teściów i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub ze współmałżonkiem. Przepis nie wymaga, by objęcie i prowadzenie gospodarstwa rolnego następowało bezpośrednio po zaprzestaniu w nim pracy. Objęcie gospodarstwa nie zostało ściśle określone w czasie, nie musi więc następować w trakcie lub bezpośrednio po okresie świadczenia pracy w gospodarstwie rodziców lub teściów, może zatem nastąpić w wiele lat po tych faktach, także po zawarciu związku małżeńskiego, po podjęciu pracy zawodowej. Przepis ten ma zastosowanie także w przypadku zbycia gospodarstwa i niezależnie od czasu przez jaki było ono prowadzone (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 07.09.1999 r. I PKN 250/99).
Ustawa nie uzależnia możliwości wliczania okresu pracy w gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy od wymiaru czasu poświęconego na tę pracę. Oznacza to, iż można zaliczyć okres pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym, który był łączony z nauką w stacjonarnej lub wieczorowej szkole ponadpodstawowej albo w szkole wyższej. Nie można dokonać natomiast takiego zaliczenia, jeżeli pracownik pobierał naukę w szkole poza miejscem zamieszkania i np. mieszkał w internacie albo w domu studenckim. Przyjąć bowiem należy, iż w takiej sytuacji nie ma możliwości wykonywania pracy w gospodarstwie.

Obok przesłanki pracy po ukończeniu 16. roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców, osoba ubiegająca o zaliczenie tego okresu do pracowniczego stażu pracy, winna spełnić ponadto przesłankę objęcia tegoż gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub ze współmałżonkiem, przy czym „objęcie” oznacza „bezpośrednie objęcie”. Natomiast przez pojęcie „prowadzenia gospodarstwa rolnego” należy uznać samodzielną lub przy pomocy innych osób (bliskich, pracowników najemnych) faktyczną pracę w gospodarstwie rolnym, wykonywaną na własny rachunek w charakterze właściciela bądź posiadacza w rozumieniu art. 336 k.c., a faktyczna praca w gospodarstwie to nie tylko osobista, fizyczna praca w polu, ale także organizowanie pracy, zarządzanie gospodarstwem, decydowanie o rodzaju produkcji (por. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 czerwca 2012 r.II SA/Wa 314/12).