Witam w Nowym Roku!

Wszystkim czytelnikom bloga życzę Szczęśliwego 2015 Roku 🙂

Dziś na specjalne życzenie czytelnika omówię przepisy dotyczące ochrony pracownika w wieku przedemerytalnym.

Oczywiście sięgamy do Kodeksu Pracy:

Art. 39 Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.
Pracownik aby mógł skorzystać z tej ochrony musi spełnić 2 przesłanki:
1) brakuje mu nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego
2) z osiągnięciem wieku emerytalnego ma mieć zapewnione uprawnienia emerytalne.

Ad. 1
Co rozumie się przez pojęcie wieku emerytalnego?
W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, że użyte w art. 39 KP pojęcie wieku emerytalnego należy utożsamiać nie tylko z powszechnym wiekiem emerytalnym określonym w przepisach ustawy emerytalnej, ale także z obniżonym wiekiem emerytalnym przewidzianym w przepisach emerytalnych dla niektórych grup ubezpieczonych. Dlatego też zakaz wypowiedzenia umowy o pracę obejmuje, między innymi, pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli dalszy okres zatrudnienia umożliwi im uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem niższego wieku emerytalnego na podstawie art. 32 lub art. 46 ustawy emerytalnej, albo na podstawie art. 184 tej ustawy ( tak wyroki z dnia 8 lipca 2008 r., I PK 309/07, z dnia 9 marca 2009 r., I PK 180/08, z dnia 5 maja 2011 r., II PK 282/10) .
Ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, obowiązująca od 1 stycznia 2013 r., wydłużyła wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn do 67 lat. Wydłużenie to jest wprowadzane stopniowo (każdy kolejny kwartał powoduje wzrost wieku emerytalnego o miesiąc). Oczywistym następstwem tego jest równoległe przesuwanie się okresu ochronnego, obejmującego 4 lata wstecz od rosnącego co kwartał wieku emerytalnego aż do osiągnięcia 67 lat.
Ad. 2
Pracownik z osiągnięciem wieku emerytalnego musi być uprawniony do emerytury. Np. osoba zaawansowana wiekiem może mieć taki staż składkowy i nieskładkowy, który ją do emerytury nie uprawnia.
Pracodawca musi sam ocenić, czy ma do czynienia z takim pracownikiem, któremu przysługuje ochrona. Co do wieku nie ma problemów, ale problemy mogą pojawić się przy stażu uprawniającym do uzyskania emerytury. Często pracownicy nie przedstawiają pracodawcy wszystkich świadectw pracy czy też dowodów potwierdzające pracę w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16 – go roku życia.

 
Na jaką datę oceniamy, czy komuś brakuje 4 lata do wieku emerytalnego?
Oceniamy na datę złożenia oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o pracę.
Jeśli zdarzyło by się tak, że w dacie składania oświadczenia woli pracownikowi brakowało więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego i dopiero w okresie wypowiedzenia uzyskałby wiek ochronny to wówczas wypowiedzenie jest prawidłowe.
Zakaz wypowiedzenia umowy o pracę z art. 39 kp nie obowiązuje przed osiągnięciem wieku „przedemerytalnego”, chociażby wiek ten pracownik przekroczył w okresie wypowiedzenia. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1999 r. I PKN 643/98)

Tak więc ochrona pracownika zaczyna się w momencie, kiedy brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, a kończy się z osiągnięciem wieku emerytalnego.
Kiedy pracownik nie skorzysta z ochrony:
– ochrona jest uchylona w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy (art. 41(1) k.p.),
– ochrona jest również uchylona w razie uzyskania przez pracownika prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (art. 40 k.p.)
– ochrona nie dotyczy nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2008 r., I PK 11/08)
-z pracownikiem w wieku przedemerytalnym można rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia (tzw. zwolnienie dyscyplinarne)

 
Dodam, że rozwiązanie przez pracodawcę umowy z naruszeniem przepisów ochronnych jest wadliwe, ale skuteczne. Oczywiście pracownik może złożyć odwołanie do sądu pracy, a w przypadku przywrócenia do pracy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy.