Dziś, na specjalne życzenie czytelnika, przedstawię zasady obowiązujące przy zawieraniu umów o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Problem dotyczył oczywiście należnego pracownikowi odszkodowania za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej.

Jak zawsze – najpierw przytoczę brzmienie przepisu:

Art. 101(2) Kodeksu Pracy
§ 1. Przepis art. 101(1) § 1 stosuje się odpowiednio, gdy pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy, z zastrzeżeniem przepisów § 2 i 3.
§ 2. Zakaz konkurencji, o którym mowa w § 1, przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa przewidziana w tym przepisie, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania.
§ 3. Odszkodowanie, o którym mowa w § 1, nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji; odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. W razie sporu o odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

Przedmiotową umowę można zawrzeć z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy nie może być uznana za nieważną z tej przyczyny, że w ocenie pracownika nie miał on dostępu do szczególnie ważnych informacji. To pracodawca decyduje, czy uznaje dane informacje za szczególnie ważne. Z kolei pracodawca, po zawarciu umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, nie może powoływać się na to, że pracownik nie miał dostępu do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić go na szkodę

Umowa musi być zawarta na piśmie, pod rygorem nieważności. Przy czym jest to umowa terminowa, choć ustawodawca nie ograniczył czasu jej trwania. Określenie w umowie czasu (okresu) jego trwania należy do koniecznych postanowień tej umowy. W razie pominięcia tego postanowienia nie dochodzi do ustanowienia zakazu konkurencji.

W § 2 przyjęto, iż zakaz objęty umową przestaje obowiązywać z powodu ustania przyczyn, które były podstawą ustanowienia tego zakazu np. pracodawca przestaje traktować pewne informacje jako ważne i je upublicznia, zaprzestaje prowadzenia działalności objętej zakazem.
Inna sytuacja dotycząca ustania zakazu konkurencji dotyczy niewywiązywania się przez pracodawcę z obowiązku wypłaty odszkodowania. Najczęściej odszkodowanie wypłacane jest w miesięcznych ratach ( choć strony mogą również umówić się na jedno zryczałtowane odszkodowanie).
W praktyce bardzo często dochodziło do zawierania umów, które nie zawierały informacji o wysokości odszkodowania przysługującego pracownikowi. Pracownicy zawierali takie umowy przekonani, że taka umowa ich nie wiąże. Oczywiście sprawy trafiały do sądów. Sąd Najwyższy uznał, że w razie nieuzgodnienia przez strony w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy odszkodowania za powstrzymanie się od prowadzenia działalności konkurencyjnej, pracownikowi przysługuje odszkodowanie w minimalnej wysokości określonej w art. 101(2) § 3 k.p. Oznacza to, że taka umowa jest ważna i wiąże strony. Przy czym minimalne odszkodowanie, o którym mowa w art. 101(2) § 3 KP oznacza sumę otrzymanych (a nie uśrednionych) składników wynagrodzenia za pracę w okresie równym okresowi obowiązywania zakazu konkurencji.